لوازم آزمایشگاهی
چگالی سنج – آب سنج – شیرینی سنج و الکل سنج چیستند
۱۹
بهمن
بهمن
با سلام در این مقاله سعی داریم برخی ابزارهای سنجش گر مبتنی بر شاخص آب را مورد بررسی قرار دهیم.
چگالی سنج – آب سنج – شیرینی سنج و الکل سنج چیستند؟
اگر دقت نموده باشید شکل کلی دستگاه هایی که در ادامه معرفی میشوند همه یکسان بوده و فقط درجات درج شده بروی آنها متفاوت میباشد.
مانند: چگالی سنج (هیدرومتر – غلظت سنج) – آب سنج – شیرینی سنج (ساخاریمتر / بریکس متر) – اسید سنج (بومه سنج) – الکل سنج – شیر سنج (لاکتومتر) – شراب سنج و شوری سنج همه شکل ظاهری یکسان دارند.
در کل روش کار تمامی سنجشگر های فوق مقایسه چگالی مایع مورد آزمایش با چگالی آب خالص است و درجات درج شده بروی هر کدام از سنجشگر های فوق بر اساس مقایسه با چگالی آب خالص میباشد ؛ بنابراین میتوان به تمامی ابزار های فوق واژه آب سنج هم اطلاق نمود.
فرض کنید میخواهید بدانید نوشیدنی مقابل شما دارای الکل هست یا آب خالص است ؛ که در این حالت به یک الکل سنج برای سنجش نیاز خواهید داشت.
ابتدا بهتر است واژه چگالی را بهتر بشناسیم.
چگالی یا دانسیته را نسبت جرم ماده به حجم آن می‌دانند که جرم را با ترازو میتوان اندازه گیری نمود و حجم نیز بسته به شکل ماده با فرمولهای ریاضی قابل محاسبه است.
بعنوان مثال: یک میلی لیتر (یک سانتیمتر مکعب) آب خالص دارای یک گرم وزن میباشد و یک لیتر آب خالص دارای ۱ کیلوگرم وزن است. بنابراین چگالی آب را ۱ گرم بر سانتی متر مکعب و یا ۱۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب مینامیم.( و هر ماده ای که چگالی آن بیشتر از چگالی آب باشد درون آب غرق میشود و بلعکس شناور میماند)
لازم بذکر است که هر چقدر رنج کاری یک چگالی سنج محدودتر باشد قیمتش گران تر خواهد بود و علت آن دقتی است که بایستی بیشتر داشته باشد و خوشبختانه در رنج های محدود خبری از چگالی سنج های چینی نیست و برندهایی از کشور های آمریکا – آلمان – فرانسه و انگلیس در دسترس هستند که بسیار دقیق نیز میباشند.
برندهای در دسترس مانند: چگالی سنج آلای فرانسه – چگالی سنج ژربر لاین آمریکا – چگالی سنج اشنایدر آلمان – چگالی سنج فیشر آلمان و ….
همچنین لازم بذکر است که چگالی سنج ها دارای استانداردهای کاری متفاوت بوده که در ایران کمتر شناخته شده و عمدتاً کاربران بسته به نوع کار و یا رنج کاری مورد نیاز خود برای خرید اقدام میکنند. برخی از استانداردهای رایج شامل:
BS718
BS 5470 (Alcohol)
BS734
ASTM E100
ISO 649
DIN 12791
دسته بندی چگالی سنج ها:
بطور کلی هیدرومترها در دو دسته بندی کلی قرار میگیرند: ۱- برای مایعات سنگین تر از آب ۲- برای مایعات سبک تر از آب (منظور از سبکی و سنگینی همان چگالتر بودن یا نبودن یک محلول است)
و درجات هک شده بروی هر غلظت سنج بر اساس نوع محلول و طبق دو دسته بندی فوق اعمال میشود.
آیا میزان چگالی ثابت است؟
خیر ، دو پارامتر نیروی جاذبه سیاره مان و میزان دما در میزان دقت چگالی سنج سهم بسزایی داشته بطوریکه اگر چگالی سنج را بروی سیاره دیگری با شتاب جاذبه ای متفاوت مورد استفاده قرار دهیم ؛ چگالی آن با سطح زمین متفاوت خواهد بود. ( کاربردی نداشته و نتیجه ای غلط نمایش داده میشود)
و در مورد دما هم رنج کاری اغلب آب سنج ها ۲۰ درجه سانتیگراد است و دمای کمتر یا بیشتر ؛ چگالی را متفاوت نشان خواهند داد.
حال برمیگردیم به سوال اصلی که:
آب سنج چیست؟
آب سنج وسیله‌ای است که از آن برای اندازه‌گیری چگالی نسبی مایعات بهره‌گیری میشود؛ که نسبت چگالی مایع به چگالی آب هست. یک آب سنج معمولاً از شیشه ساخته شده‌است و دربرگیرنده یک لوله استوانه‌ای و یک حباب پر شده با جیوه یا گلولهٔ سربی برای قائم نگه داشتن آن است.
مایعی که می‌خواهد آزمایش شود درون یک محفظهٔ بلند مانند استوانه مدرج ریخته شده ، و آب سنج به آرامی درون آن قرار میگیرد بطوریکه بتواند آزادانه شناور شود. سطح مماس شده مایع با بخش درجه بندی شده اب سنج درصد یا چگالی آن مایع را نمایش میدهد.
آب سنج‌ها ممکن است برای استفاده‌های مختلفی مدرج شده باشند. مانند یک شیر سنج برای اندازه‌گیری غلظت (چربی) شیر. یک قند سنج برای اندازه‌گیری غلظت شکر در یک مایع یا یک الکل سنج برای اندازه‌گیری میزان الکل مشروبات الکلی و نمونه های آزمایشگاهی.
عملکرد آب سنج بر پایهٔ قانون ارشمیدس است که یک جامد معلق در سیال بوسیلهٔ یک نیرو برابر وزن سیال جابجا شده شناور میماند. هر چه چگالی ماده کمتر باشد آب سنج بیشتر فرو می‌رود.
در مایعات با چگالی پایین مانند: نفت سفید ، بنزین و الکل ؛ آب سنج پایین‌تر می‌رود و در مایعات با چگالی بالاتر مانند آب شور ، شیر و اسیدها زیاد فرو نمی‌رود.
در ادامه به بررسی برخی آب سنج ها میپردازیم
مقدار چگالی آب خالص ، مبنای سنجش ابزارهای معرفی شده در این مقاله میباشد.
چگالی سنج (هیدرومتر – دانسیته)
چگالی سنج که در این مقاله به بررسی اشکال مختلف آن پرداخته ایم برای سنجش چگالی مایعات مختلف کاربرد داشته و بسته به نوع کاری که از آن انتظار دارید بایستی درجه بندی مناسب را انتخاب نمائید.
میتوان به درجه بندی های ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ – ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ – ۷۰۰ تا ۷۵۰ اشاره نمود. که در این وبسایت در بخش چگالی سنج میتوانید برخی از آنها را مشاهده نمائید.
الکل سنج
نوعی چگالی سنج است که از ۰ تا ۱۰۰ و بر مبنای درصد درجه بندی شده و برای سنجش میزان الکل موجود در ترکیبات آب بعلاوه الکل کاربرد داشته و در آزمایشگاه ها و بررسی عملیات تخمیر مورد استفاده قرار میگیرد.
البته رنج های محدودتری مانند ۰ تا ۹۶ درصد روسی – ۰ تا ۵۰ درصد و ۰ تا ۲۵ درصد هم در بازار یافت میشود که هر کدام کارایی خاص خود را دارند اما برای سنجش آب و الکل معمولا مدل ۰ تا ۱۰۰ درصد از برندهای مختلف بیشترین کاربرد را دارد.
معمولاً از کربوهیدارت (شامل قند با نشاسته) بهمراه مخمر برای تهیه اتانول استفاده میشود و اینجاست که دانستن درصد الکل ایجاد شده با سنجش گرهایی بنام الکل سنج میسر میشود.
شراب سنج
شراب سنج نوعی چگالی سنج است که برای تولید انواع شراب مدرج شده و همزمان دو واحد brix (میزان قند) از ۰ تا ۳۵ و درصد الکل را بر اساس ۰ تا ۲۰ درصد نمایش میدهد و معمولاً برای تولید شراب و آبجو مورد استفاده قرار میگیرند.
لازم بذکر است که در دین اسلام آبجو یا فُقّاع و انواع شراب ها و اتانول ها از نجاسات ده‌گانه بوده و نوشیدن آن عملی حرام و جرم است برای همین این نوع آب سنج (شراب سنج) در ایران یافت نمیشود.
فقط جهت اطلاع عرض میشود که میتوان معادل آن یعنی چگالی سنج ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ را مورد استفاده قرار داده و میزان قند و الکل را براحتی محاسبه نمود. چگالی سنج های رنج بالاتر مانند ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ یا ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ که رنج بالاتری را نمایش میدهند مناسب اینکار نیستند و دقت مطلوبی نخواهند داشت.
قند سنج (شیرینی سنج مایعات – ساخاریمتر – بریکس متر)
قند سنج نام دیگر شراب سنج است در واقع آب سنجی است که برای تعیین میزان شکر حل شده در محلول استفاده میشود. (قند سنج) اصولاً بوسیلهٔ شراب سازها و آبجو سازها استفاده میشود و همچنین میتواند در شربت سازی و بستنی سازی نیز استفاده میشود.
(نوعی دیگر از شیرینی سنج ها نیز موجود است که ساختار آن بکلی با آب سنج ها متفاوت است و به آن رفراکتومتر گفته میشود و اساس کار آن فیزیک شکست نور است که در این مقال نمیگنجد)
شیرسنج (لاکتومتر)
شیر سنج درحقیقت یک آب‌سنج است که برای سنجش میزان خلوص شیر مورد استفاده قرار میگیرند که یک مدل شیرسنج را میتوانید در این وبسایت ملاحظه بفرمائید.
اسید سنج (بومه سنج)
اسید سنج یا acidimeter نوعی آب سنج است که برای اندازه‌گیری وزن مخصوص اسید ها استفاده میشود.
آب سنج باتریی
نوعی اسید سنج برای سرویس کردن باتری اتومبیل ها کاربرد دارد و میزان غلظت محلول اسید سولفوریک به عنوان الکترولیتیست را میسنجد.
سنجشگر ضدیخ
نوعی از آب سنج برای که غلظت اندازه‌گیری شده و نقطهٔ انجماد ضد یخ را سنجش نموده و غلظت مناسب برای درجه انجماد مورد سنجش قرار میگیرد.
آب سنج کشاورزی
نوعی آب سنج که در ترکیب آفت کش ها و تعیین غلظت محلول کودها میتواند مورد استفاده قرار بگیرد و عمدتاً برای ترکیب نمودن کودهای شیمیایی محلول در آب کاربرد دارد.
چگالی سنج خاک (هیدرومتر خاک)
چگالی سنج خاک که به آن هیدرومتر خاک نیز میگویند ابزاری ست که برای اندازه گیری قطر ذرات خاک و سنجش دانه بندی ذرات تشکیل دهنده خاک یک قطعه زمین مورد استفاده قرار میگیرد.
این سنجشگر خاک برای اموری چون کشاورزی و یا امور مهندسی مانند راهسازی / سد سازی و …. مورد استفاده قرار میگیرد و شناخته شده ترین مدلهای آن عبارتند از چگالی سنج خاک H151 و چگالی سنج خاک H152 که بر اساس دو استاندارد آمریکایی طراحی و در دسترس هستند.
متوانید برندهای آمریکایی و آلمانی مانند فیشر را برای سنجش چگالی خاک یا هیدرومتری خاک تهیه نمائید.
روش کار هیدرومتر خاک ترکیب نمودن مقدار مشخصی از خاک با آب مقطر و قرار دادن چگالی سنج مربوطه درون آن میباشد.
آب سنج در تولید انرژی (تولید گاز متان از مدفوع دام)
نوعی چگالی سنج است که برای ترکیب کود با آب برای ایجاد گاز متان در تانکرها و ایجاد سوخت مورد استفاده قرار میگرند و بسته به نوع کود دامی رنج هایی مانند ۷۰۰ تا ۷۵۰ هم مناسب اینکار میباشند.
شوری سنج
شوری سنج نوعی آب سنج است که برای سنجش ترکیب آب و نمک مورد استفاده قرار میگیرد هر چند دستگاه دیگری نیز هست که اینکار را به روش شکست نور هنگام عبور از درون سیال را اندازه گیری میکند که به آن رفراکتومتر (شوری سنج) میگویند و با شوری سنجی که معرفی نمودیم بسیار متفاوت است.
برخی از چگالی سنج ها که آب سنج تلقی نمیشوند:
دانسیتومتر (دانسیته سنج)
یکی از ابزارهای کاربردی آزمایشگاه میباشد و جهت تعیین مقدار دانسیته ی مایعات مورد استفاده قرار میگیرد و روش کار آن تعیین میزان چگالی از طریق اندازه گیری میزان نوسان جرمی ماده در یک حجم معین و ثابت است.
در صنعت چاپ هم برای سنجش تراکم رنگ در سطح و در پزشکی برای سنجش تراکم استخوان و دهها مورد دیگر میتوان اشاره نمود. دانسیته سنج یا دانسیتومتر شباهتی به آب سنج های مقاله ما ندارند و آب سنج محسوب نمیشوند.
تی دی اس متر (TDS سنج)
یا همان Total dissolved solids که به اختصار (TDS) نیز گفته می شود و کار آن سنجش مواد جامد (مواد آلی یا غیر آلی) محلول در آب است هم به نوعی با چگالی یک محلول مرتبط میباشد. البته شکل ظاهری این دستگاه ها با آب سنج ها متفاوت بوده و نحوه کارشان نیز متفاوت میباشد. (سنجشگر آب سنج نیستند)
پ هاش متر (PH meter)
وسیله ایست که به اشتباه از آن بنام آب سنج یاد میشود و در واقع میزان اسیدی یا میزان بازی یک محلول را مورد ارزیابی قرار داده و سنجشگر آب سنج تلقی نمیشوند.
رفراکتومتر
نوعی شیرینی سنج که اساس کار آن سنجش میزان قند یا شوری یک محلول است و کارکرد آن شکستِ نور و فیزیک نور است و نحوه کار آن بسیار متفاوت از آب سنج هاست.
دارای یک چشمی و یک صفحه میباشد که یک قطره از محلول را بروی صفحه دستگاه چکانیده و از درون چشمی درجات را مشاهده و مورد بررسی قرار میدهیم.
امیدوارم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید و از کپی بردارن خواهشمندم بدون درج منبع کپی نکنند که شرعاً و اخلاقاً صحیح نمیباشد. با تشکر از وقتی که برای مطالعه گذاشتید.
شاد و موفق و سربلند باشید.
سلام اگه امکانش هست توضیح بفرمایید چطور میشه با یک چگالی سنج ۱۰۰۰-۱۱۰۰ بریکس یا میزان الکل آتی رو محاسبه کرد؟
درود
وبسایتهایی هستند که محاسبه گر آنلاین هستند بدین شکل که با درج چگالی اولیه و نهایی در آنها میتوانید میزان الکل حاصل از تخمیر رو مشاهده کنید. یک مدل شیرینی سنج هم داریم که سه پارامتر چگالی (گرم بر لیتر) ، میزان قند (۰ تا ۳۵ درصد) ، تخمین میزان الکل (۰ تا ۲۰ درصد) را یکجا داخل بخش مدرجش قرار داده اند. که کار را راحت میکند. لطفا این محصول و توضیحاتش را ملاحظه کنید
لینک سه نمونه از وبسایت های محاسبه گر آنلاین هم در بخش توضیحات محصول فوق درج شده است. میتوانید آنها را مشاهده کنید.
موفق باشید
با سلام برای درصد الکل شراب باید از الکل سنج استفاده شود
درود
برای موردی که فرمودید ، محصولی نداریم چون وارداتش ممنوع است و در وبسایتها از جهت جنبه رقابت ، کلمه فوق درج شده و عملا محصولی برای سنجشی که مد نظرتان هست ، موجود نداریم.
موفق باشید
بادرود خسته نباشی
مطالب خیلی عالی بود
درود
از اظهار لطف شما بی نهایت سپاسگزاریم و خوشحالیم که مطلب مورد پسند شما قرار گرفته است.
در پناه حق ، سلامت و کامیاب باشید.
متشکرم یعنی نام بومه سنج اختصاص به فقط اسیدسنج دارد؟
درود
بله ، عرف رایج چنین است.
سلام وقت بخیر میشه بفرمایید نام بومه سنج نام کلی هست برای همه این موارد الکل سنج و قندسنج و…. ؟؟؟ یا فقط نام فقط اسید سنج ؟
درود
البته اگر ملاحظه بفرمائید در بخش “اسید سنج (بومه سنج)” بطور مختصر به این مورد اشاره شده است. عرف این است که اسید سنج را بومه سنج یا بوم سنج مینامند.
مهم کارایی ست که شما دنبالش هستید! قصد سنجش کدام پارامتر و برای چه مایعی را دارید؟ پاسخ به این سوال شما را در یافتن آب سنج مناسب یاری مینماید.
موفق باشید
سلام وقت بخیر
اگر الکل سنج داخل شیشه الکل بشکند
الکل سمی میشود؟؟
درود
خیر سمی نخواهد شد.
سازنده های آب سنج ها به این مورد اشراف دارند که ممکن است دستگاه در حین کار بشکند، بنابراین از ساچمه های فلزی از جنس آهن در هیدرومتر ها استفاده شده که دو حسن دارد:
اول اینکه براحتی با هر مایعی واکنش شدید و افراطی ایجاد نمیکند (بغیر از اسیدها)
دوما با کمک یک آهنربا براحتی میتوان از بیرون ظرف آزمایش ، ساچمه ها را جذب و خارچ نمود. (نیازی نیست آهنربا یا دست یا هیچ وسیله دیگری وارد دبه یا ظرف آزمایش شود)
نقل است از ابوعلی سینا که در مورد کمبود آهن برای بانوان ، عنوان شده که از کفگیر آهنی برای پخت و پز استفاده شود تا کمبود اهن جبران شود از اینرو شاید مفید هم واقع شود با اینحال توصیه میشود توسط یک آهنربای نسبتا قوی ساچمه ها را از ظرف خود خارج نمائید.
موفق باشید
سلام
میخواستم فرمول بدست اوردن درصد الکل با استفاده از هیدرومتر رو بدونم
چون مایع من چگالی بالای ۱ داره الکل سنج داخلش جواب نمیده
درود
ما فروشنده این محصول هستیم و در مورد کارایی اش هم تا حدودی اشراف داریم اما هر مشتری فراخور نیازش آنرا از ما تهیه میکند و خود مشتری بایست نحوه کار و استفاده از آن برای کاربردی خاص را بداند. مانند خرید یک گوشی تلفن همراه جدید.
اگر درست متوجه منظورتان شده باشم ، شما دنبال یک محاسبه گر هستید تا میزان الکل موجود رو بدست بیاورید. خوب بایست توی گوگل عبارت alcohol content calculator یا ABV Calculator رو جستجو کنید.
اگر چگالی اولیه و چگالی نهایی رو داشته باشید میتوانید مقدار الکل موجود در مایع تخمیر شده را تعیین کنید فقط کافیست این دو پارامتر رو در فیلدهای مذکور در وبسایت های فوق قرار دهید.
بعنوان نمونه سه وبسایت زیر میتوانند مفید باشند:
محاسبه گر آنلاین میزان الکل موجود
محاسبه گر میزان الکل موجود در مایع
محاسبه گر میزان الکل در مایع تخمیر شده
سلام و درود
برای اندازه گیری درصد الکل در مایع با چگالی بالا تر از ۱ با هیدرومتر باید چگونه عمل کرد؟
سلام و درود . در مواردی که قصد داریم نسبت آب میوه به پالپ یا تفاله را بسنجیم از چگالی سنج باید استفاده کنیم ؟ میشه میزان آب رو تشخصی داد ؟
درود.
چگالی سنج (آب سنج ها) میزان چگالی محلول رو در مقایسه با چگالی آب خالص مورد بررسی قرار داده و بر مبنای کاری که برایش طراحی شده اند مدرج شده اند و فقط میتوانند میزان چگالی را تشخیص دهند. بدین شکل که آیا محلول فعلی ما ، چگال تر از آب است یا بر عکس.
اگر فقط تفاله بود میتوان آنرا با کمک صافی های آزمایشگاهی از آب جدا نمود و بر حسب میزان جدا شده ، نسبت درصدی آنرا بدست آورد اما اینجا صحبت از آب میوه ست که مواد آلی موجود در میوه هم درون آب موجود است.
میتوان آنرا تقطیر نمود و با درصدی خطا میزان آب را معین نمود اما بهترین روش مراجعه به آزمایشگاه آنالیز مواد است.
سلامت و کامیاب باشید.
سلام و درود .ممکنه بفرمایید بعد از اینکه چگالی الکلی را اندازه گیری کردیم چطور بفهمیم اون الکل چند درصد هستش؟
محاسباتش منظورم هست.جدولش رو دارم
با تشکر
درود.
برای سنجش میزان الکل در ترکیبات تقطیری مانند ترکیبات اتانول با آب ، از الکل سنج استفاده میشود و نیازی نیست چگالی سنج تهیه فرمائید. براحتی میتوانید با الکل سنج میزان خلوص الکل را مشاهده نمائید.
موفق باشید
سلام و درود . من برای کنترل عرقیات گیاهی که ایا به ان اب یا اسانس اضافه شده یا خیر نیازمند یک تستر هستم میشه راهنمایی بفرمایید باید الکل سنج تهیه کنم یا اب سنج یا دستگاه دیگر با تشکر. ریاحی
درود
آب سنج ها شامل (چگالی سنج – اسید سنج – شیرینی سنج – شوری سنج) همه بر اسال وزن حجمی کار میکنند و بر اساس کاری که برایش طراحی شده اند مدرج شده اند.
بعنوان مثال اگر یک چگالی سنج رنج ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ رو که آنرا بعنوان شیرینی سنج میشناسند ، داخل محلول دوغاب سیمان یا دوغاب گچ هم قرار دهید ، بر اساس وزن حجمی واکنش نشان داده و در محلول فوق غوطه ور میشود و میتوان چگالی آنرا رویت کرد و بدیهی ست که قصد چگالی سنجی ، سنجش شیرینی بوده و ما دوغاب سیمان را با این روش چک کردیم و نمیتوان گفت که داخل دوغاب ، شکر بوده و یا شیرین است.
غرض از مثال بالا این بود که تفهیم نمائیم که آب سنج ها همه فقط بر اساس وزن حجمی (مقدار ورن در حجم معین) کار میکنند و نمیتوانند نوع ماده را تشخیص دهند.
در مورد عرقیات گیاهی هم یا بایست به یک آزمایشگاه آنالیز مواد مراجعه کنید و یا دستگاه هایی مانند گاز کروماتوگرافی که در پتروشیمی ها یافت میشود و یا دستگاه آنالیز حرفه ای که چند میلیون دلار قیمت دارد را تهیه کنید و قطعا هر دوی اینها از توان شما خارج است و منطقی هم نیست که چنین ابزار های گران قیمتی تهیه کنید.
تنها راه اینست که از فروشنده معتبری که مجهز به دستگاه های آنالیز باشد و دارای سابقه معتبر باشد ، خرید نمائید و در غیر اینصورت براحتی نمیتوان آلودگی های احتمالی را در عرقیجات تشخیص داد.
چیزی که در مورد عرقیجات میشود بدان توجه نمود اینست که عمده این عرقیجات توسط دستگاه تقطیر تولید میشوند پس بدیهی بایست محصولی که میخرید شفاف باشد و کدر بودن آن نشانه بی کیفیت بودن و یا آلودگی میکروبی درون آن است.
اگر به علم شیمی آشنایی داشته باشید میتوانید هر نوع آلودگی که دنبالش هستید را با ترکیب نمودن نمونه با یک ماده دیگر ، آشکار نمائید و بایست آشکار گر مناسب برای هر نوع آلودگی را شناسایی و تهیه نمائید که آشکارگرهای آنزیمی میتوانند با موردی که دنبال کشف آن هستید واکنش نشان داده مثلا رنگ نمونه را تغییر دهند و وجود ماده مورد نظر بدین شکل اثبات میگردد.
سلامت و کامیاب باشید.
.سلام میشه ساده بفرمایید مقیاس هیدرومترهای مختلف چیه
درود
هر هیدورمتری مقیاس و درجه بندی خودش رو داره و بایست مورد به مورد بررسی بشه و این درجه بندی ها با کارایی که برای چگالی سنج در نظر گرفته شده ، ارتباط مستقیم دارد.
مثلا رنج ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ رو با واحد دیگری از ۰ تا ۷۰ ترکیب کردند که برای سنجش میزان اسید کاربرد داره یا رنج های ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ و ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ رو شیرینی سنج مایعات مینامند چون در شربت سازی و تخمیر همین رنج کاربرد دارد.
مقیاس شیرینی سنج های رنج ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ و ۱۲۰۰ واحدشان گرم بر لیتر است.
نوع درجه بندی و مقیاس آن بروی کاغذ درون هیدرومتر درج شده و درجه دمای کالیبراسیون هم همچنین. بهر روی بایست ببینید هیدرومتر را برای چه کاری نیاز دارید و محصول مناسب را تهیه فرمائید.
موفق باشید
سلام و ممنون بابت اطلاع رسانی خوب شما
آیا این الکل سنج برای ترکیب اتانول و متانول هم کاربرد دارد؟ یعنی اگر متانول محلول در اتانول باشد درصد درست اتانول را نشان می دهد؟ یا بعلت ترکیب خطا خواهد داشت؟
ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
درود
الکل سنج ها نوعی چگالی سنج هستند که وزن حجمی را از ۷۸۹ گرم در لیتر (چگالی اتانول) تا ۱۰۰۰ گرم در لیتر (چگالی آب خالص) را تشخیص داده و بر اساس درصد مدرج شده اند.
الکل سنج ها در بازه فوق هر نوع مایعی را ولو الکل هم نباشد سنجش میکنند و الکل سنج نمیتواند تفاوتی بین اتانول با متانول قائل شود و از آنجائیکه وزن حجمی اتانول و متانول با هم ۳ گرم در لیتر تفاوت دارند قطعاً درصدی خطا وجود خواهد داشت و این خطا وابسته به نسبت درصد ترکیب اتانول در مقابل متانول است.
اگر الکل ۹۶ درصد در اختیار دارید که حاوی ۵ درصد متانول باشد ، شاید خطایی زیر ۵ درصدی را تجربه کنید اما اگر نسبت این دو ۵۰ به ۵۰ باشد خطا فاحش تر خواهد بود.
امیدوارم منظور رو رسونده باشیم.
سلامت و کامیاب باشید.
سلام،سال نو مبارک.من می خواستم بدونم در مورد الکل سنج اگر الکلی به اسم اتانول ۷۰ درصد خریده باشیم ولی درون الکل سنج ۰ درصد را نشان بدهد به خاطر وجود گلیسرین یا ترکیبات نرم کننده دیگه درون الکل می تواند باشد یا نه در حقیقت تقلبی بوده است؟
درود سال نو شما هم مبارک
الکل سنج ها در حقیقت نوعی چگالی سنج هستند که بر اساس وزن حجمی اتانول (۷۸۹ گرم در لیتر) و آب خالص (۱۰۰۰ گرم در لیتر) بر مبنای واحد درصد (Vol) مدرج شده اند. (منظور اینست که این نوع دستگاه ها چگالی بین ۷۸۹ تا ۱۰۰۰ را اندازه گیری میکنند).
حال اگر بیاییم و به محلولی که شامل “آب و اتانول” است ، گلیسیرین و رنگ و اسانس و موارد دیگر بیفزاییم ، چگالی سنج را به اشتباه خواهیم انداخت چون چگالی هر ماده دیگر میتواند چگالی کلی محلول را تغییر دهد.
یک مثال: اگر به آب فقط ۱۰ درصد شکر اضافه کنید چگالی آن از ۱۰۰۰ به حدود ۱۰۴۰ تغییر پیدا خواهد کرد. حال همین مثال را در مورد ترکیب آب و الکل در نظر بگیرید و گلیسیرین و سایر موارد را همان شکر در نظر بگیرید. (لازم بذکر است که چگالی گلیسیرین ۱۲۶۱ گرم در یک لیتر است.)
نتیجه گیری : با افزودن موادی چگال تر به محلول “آب و الکل” ، دستگاه الکل سنج نتیجه ای غلط نمایش خواهد داد.
جمع بندی: اگر درصد گلیسرین در محلول کم باشد نبایست خیلی در چگالی کلی تاثیر بگذارد تا دستگاه عدد صفر را نمایش دهد. مگر اینکه مواد دیگری با چگالی بالا و درصد زیاد در محول آب و الکل ترکیب نموده باشند که زیاد منطقی بنظر نخواهد رسید چون دیگر شامل ۷۰ درصد الکل نخواهد بود. (چون از ترکیبات محلول فوق اطلاع نداریم بطور قطع نمیتوان اظهار نظر نمود)
بهتر است محلول فوق را بو نمائید اگر واقعا دارای ۷۰ درصد اتانول باشد ، بوی الکل براحتی قابل تشخیص است. کمی از آنرا بروی زمین بریزید و آنرا آتش بزنید اگر دارای ۷۰ درصد الکل طبی باشد بایستی براحتی بسوزد و در انتها خیسی آب بروی سطح باقی خواهد ماند.
توصیه اکید میشود که محلول های ضد عفونی را فقط و فقط از داروخانه ها تهیه نمایید که خدای ناکرده دچار خسارتی نشوید.
سلامت و کامیاب باشید
سلام میشه راهنمایی کنید برای تعیین غلظت چه دستگاهی داریم؟(غلظت سنج)؟ به خصوص برای مایعات مثلا دوغ؟ نحوه کارش چطور هست؟
درود
ابزارهای غلظت سنجی یا چگالی سنجی بسته به نوع مایع و کاربردی که انتظار دارید متفاوت خواهد بود. برای الکل ، میزان قند ، شوری و .. دستگاه مناسبش وجود دارد اما در مورد دوغ اطلاعی نداریم. بهتر است از همکارانتان در صنف خود سوال نمائید . برای سنجش مرغوبیت شیر ، لاکتومتر موجود است اما برای دوغ ابزاری نداریم.
موفق باشید
سلام ممنون از مطلب خوبتون فقط میشه خیلی ساده بگین شوری یک مایع رو چطور میشه اندازگیری کرد.
مثلا اگر بخواهیم یک محلول آب ونمک با غلظت ۱۰ در صد تهیه کنیم به چه صورت از این وسیله ( شیشه ای مدرج )استفاده نماییم.متشکرم
درود.
برای شوری سنجی هم دقیقا مانند سنجش میزان قند ، ابزار مناسبش را بایست تهیه کنید و به فروشنده بفرمائید که شوری سنج نیاز دارید تا دستگاه دیگری به شما ندهند. روی شوری سنج ها مثل الکل سنج ها درجاتی وجود دارد که مثلا ده درصد را براحتی میتوان مشاهده و محاسبه نمود.
شوری سنج ها هم مثل قند سنج ها در دو نوع در بازار یافت میشود. یک مدل آن همانند تمامی آب سنج ها و الکل سنج هاست که ارتفاعش کمی کوتاه تر و درجه بندی متفاوتی بر اساس درصد شوری دارد.
نوع دیگر که رفراکتومتر شوری سنج است و یک چشمی دارد که قطره ای از نمونه خود را روی بخش مربوطه ریخته و از بخش چشمی نتیجه را ملاحظه میکنید.
نوع اول که شبیه الکل سنج هاست ارزانتر بوده و کار با آن ساده تر میباشد.
موفق باشید.